نهضت تحریم تنباکو در دوره قاجار حاوی درس های ارزشمندی برای مذاکرات امروز ایران و آمریکا است.
در آن دوران تنباکو کالایی استراتژیک محسوب می شد و ایران علاوه بر مصرف داخلی سالانه یک میلیون کیلوگرم به کشورهایی مانند هند عثمانی و روسیه صادر می کرد.
ناصرالدین شاه در ازای دریافت رشوه امتیاز کلیه معاملات داخلی و خارجی توتون و تنباکو را به مدت ۵۰ سال به شرکت انگلیسی رژی واگذار کرد.
این اقدام با اعتراضات گسترده مردمی و علما مواجه شد و میرزای شیرازی با صدور فتوای تاریخی استعمال تنباکو را حرام اعلام کرد.
این فتوا باعث لغو قرارداد استعماری شد.
یک پژوهشگر تاریخ با اشاره به این واقعه هشدار داده است که تهدید تبدیل شدن قراردادها به ابزاری استعماری همچنان وجود دارد.
در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا اگر طرفین از موضع برابر وارد گفتگو شوند احتمال موفقیت وجود دارد.
با این حال اصرار آمریکا بر تحمیل خواسته های خود یادآور رویکرد استعماری انگلیس در گذشته است.