گفتمان اصلاحطلبان سالهاست بر این باور استوار است که هزینههای صرف شده برای برنامههای دفاعی و منطقهای مانعی بر سر راه توسعه اقتصادی و بهبود رفاه عمومی است. این تفکر امنیت را نه در قدرت نظامی بلکه در اتکا به مردم و ادغام در بازار جهانی میبیند. از این منظر خودکفایی دفاعی و هستهای هزینههای سنگینی هستند که میشدند صرف بهبود معیشت مردم شوند.
این رویکرد در اظهارات چهرههای شاخص این جریان نیز نمایان شد. روحانی در مناظرات انتخاباتی با انتقاد از شعارنویسی روی موشکها آن را اقدامی در جهت تضعیف توافق هستهای دانست. این اظهارات تلاشی بود برای بی ارزش سازی یکی از ستون های اصلی بازدارندگی کشور در افکار عمومی.
این نگاه در حوزه سیاست خارجی به دوگانه دیپلماسی و میدان تسری یافت. تکرار این گزاره که دیپلماسی فدای میدان شده رابطه متضادی بین قدرت میدانی و چانهزنی دیپلماتیک ترسیم میکند گویی حضور قدرتمند منطقهای باری بر دوش دیپلماسی است نه پشتوانهای برای آن.
اما این دیدگاه با واکنش رهبر انقلاب مواجه شد. ایشان فرمودند سیاست خارجی در هیچ جای دنیا در وزارت خارجه تعیین نمیشود و بر این اصل تأکید کردند که دیپلماسی مؤثر ابزاری برای به ثمرنشاندن قدرت ملی است نه جایگزینی برای آن.